In Kerkrade is een groot project aan de gang: de ontwikkeling van een nieuwe Omgevingsvisie, een essentieel onderdeel van de Omgevingswet 2024. Marjolein Rozendaal, communicatieadviseur bij de gemeente Kerkrade, geeft een blik op de inspanningen om de inwoners actief te betrekken bij het project.
De omgevingsvisie van Kerkrade bestrijkt een breed terrein, waaronder wonen, verkeer, natuur, water, bouwen en economie, met een speciale focus op leefbaarheid, veiligheid en gezondheid. “Ons doel was om iedereen zo goed mogelijk te betrekken bij de vormgeving van de toekomst van Kerkrade,” licht Marjolein toe. “De hele omgevingswet staat in het teken van participatie. Je doet het als gemeente niet in je eentje, maar je doet het met de inwoners samen, voor de inwoners.”
Straatgesprekken tijdens de gebiedssafari
In de zomer van 2023 zocht de gemeente actief de dialoog met haar inwoners op tijdens straatgesprekken en in een ‘gebiedssafari’ in de verschillende wijken van de stad. Deze directe interactie bood inwoners de kans hun toekomstvisie voor Kerkrade te delen. Marjolein vervolgt: “Daarnaast was het essentieel om een brug te slaan naar digitale betrokkenheid, om zo een breder publiek te bereiken.”
“Elke inwoner van Kerkrade wordt geraakt door de omgevingsvisie“, benadrukt Marjolein, “en daarom vonden we dat elke inwoner moest kunnen meedenken en meedoen.” Een uitdaging hierbij was om op te vallen in de overvloed aan content op social media platforms zoals Facebook. De oplossing lag in het verbinden van traditionele met digitale communicatievormen.
Ansichtkaarten met QR-code
Een kernstrategie was het verspreiden van ansichtkaarten huis-aan-huis. “Deze kaarten hadden een eenvoudige boodschap: ‘Denk mee, doe mee’, gekoppeld aan een QR-code die direct naar de digitale vragenlijst leidde”, vertelt Marjolein. “Met ons marketingbureau hebben we gezorgd voor een aantrekkelijk ontwerp en een heldere boodschap, wat de respons verhoogde.” Deze aanpak zorgde ervoor dat de boodschap niet alleen duidelijk en bondig was, maar ook toegankelijk voor een brede groep inwoners. Marjolein verwoordt het kernidee achter deze campagne: “Wij komen bij u, hier, in huis, met dat kaartje. Wij willen graag dat u meedoet. Voel je vrij om je mening te geven, en dat kan heel laagdrempelig.”
Inzet Gemeentepeiler
Het gebruik van de digitale tool Gemeentepeiler was cruciaal. “We wilden een platform bieden dat intuïtief en gebruiksvriendelijk is, zonder complexe stappen of procedures“, benadrukt Marjolein. De toegankelijkheid op zowel telefoons als tablets en computers neemt nog meer drempels weg. Deze benadering zorgde ervoor dat meer inwoners, inclusief zij die normaal gesproken niet fysiek kunnen participeren, hun stem konden laten horen.
Marjolein wijst op specifieke voorbeelden: “Er zijn ouders met jonge kinderen, die het moeilijk vinden om ’s avonds naar een bijeenkomst te komen, of oudere inwoners die afhankelijk zijn van een busje. Digitale participatie bood hen de gelegenheid om betrokken te zijn zonder deze hindernissen.”
Boven verwachting hoge betrokkenheid
De resultaten van de campagne overtroffen de verwachtingen, zoals Marjolein met voldoening opmerkt: “Tegen de verwachtingen in hebben we met deze campagne meer dan duizend mensen bereikt die actief betrokken raakten en de vragenlijst hebben ingevuld.” Dit is bijzonder indrukwekkend, gezien het feit dat dit meer dan 4,5% van de 22.000 huishoudens in Kerkrade vertegenwoordigt, een aanzienlijk percentage in de context van burgerbetrokkenheid. Ze benadrukt het belang van dit succes in een tijd waarin het vertrouwen in de overheid afneemt en mensen vaak overweldigd worden door verzoeken tot deelname aan diverse initiatieven. “Het feit dat zoveel inwoners de tijd namen om deel te nemen, ondanks hun drukke levens, toont hun betrokkenheid en interesse in de ontwikkeling van onze stad,” zegt ze.
Marjolein onderstreept dat het doel niet was om een statistisch representatieve steekproef te verkrijgen, maar om een breed scala aan meningen te verzamelen. “We waren erop gericht om zoveel mogelijk inwoners te betrekken, en dat is wat we met Gemeentepeiler hebben bereikt. Het gaat hier om het verzamelen van gedachten en ideeën, niet om percentages. Uiteindelijk gaat het om de waardevolle bijdragen van meer dan duizend mensen die de moeite namen om mee te denken over onze omgevingsvisie.”
Het succes van de campagne in Kerkrade toont aan dat burgerparticipatie, zelfs in een tijd van afnemend vertrouwen in de overheid, succesvol kan zijn door gebruik te maken van zowel traditionele als digitale middelen. Het verhaal van Marjolein en de stad Kerkrade is een inspiratiebron voor gemeenten die streven naar een meer inclusieve en participatieve benadering van stadsplanning en -beleid. Hun benadering benadrukt het belang van eenvoud, toegankelijkheid en het inschakelen van alle burgers, ongeacht hun persoonlijke omstandigheden.
Structurele betrokkenheid
De succesvolle omgevingsvisie campagne in Kerkrade was slechts het begin van een groter initiatief om burgerparticipatie te versterken. Na deze eerste inspanning heeft de gemeente nog twee aanvullende peilingen uitgevoerd, waarmee een fundament is gelegd voor structurele burgerbetrokkenheid. Inwoners die vaker hun stem willen laten horen, ontvangen nu automatisch nieuwe peilingen over uiteenlopende lokale onderwerpen.
Deze methode van voortdurende betrokkenheid biedt niet alleen inwoners de kans om regelmatig hun mening te geven, maar stelt de gemeente ook in staat om gericht feedback te verzamelen, zelfs tot op postcodeniveau. Door een platform te bieden waar inwoners regelmatig hun input kunnen leveren, bouwen gemeenten aan een duurzame relatie met hun burgers. Dit zorgt voor een continue dialoog en een dieper begrip van de behoeften en voorkeuren binnen de gemeenschap. Het is een praktische en toegankelijke manier voor gemeenten om een vinger aan de pols te houden bij hun inwoners, wat leidt tot meer geïnformeerde en inclusieve besluitvorming.
Ken je inwoner!
“Ken je inwoner; dat is de sleutel tot succes”, benadrukt Marjolein. Ze verklaart: “Het is essentieel om goed te begrijpen met wie je in je gemeenschap te maken hebt. Je kunt niet simpelweg een standaardbenadering toepassen en verwachten dat dit werkt. Het gaat erom echt te voelen wat er leeft onder de mensen, om te begrijpen welke behoeften zij hebben en hoe ze graag betrokken willen worden. Een authentieke, persoonlijke benadering maakt het verschil.”
Het succes in Kerkrade demonstreert hoe een doordachte communicatiestrategie samen met een toegankelijk eenvoudig participatie platform kan resulteren in een waardevolle betrokkenheid van inwoners.
