Skip to content
Interactieve beleidsvorming

Het beleid van een gemeente is de rode draad door alle plannen, regels en wetten die gemaakt worden door ambtenaren en wethouders. Het uitstippelen van een goed beleid is essentieel, omdat uiteindelijk iedereen binnen een gemeente met deze plannen in aanraking komt. Juist daarom proberen gemeenten via interactieve beleidsvorming (pdf) mensen te betrekken om mee te laten denken over dit beleid [laatste update: 25-10-2019].

Eigenlijk is het niet meer dan logisch: wie beleid uitstippelt en wil dat dit beleid omarmt wordt door iedereen die ermee te maken krijgt, betrekt deze partijen in een vroegtijdig stadium. Het is democratie in zijn puurste vorm: interactieve beleidsvorming is het laten meedenken van organisaties, bedrijven, burgers, kortom, iedereen binnen een gemeente, over de plannen van een gemeente.

Beleid is immers de voedingsbodem van besluiten en regels, van projecten en wetten, van de vooruitgang en de verandering. Door burgers onderdeel te laten zijn van nieuw beleid, geven gemeenten burgers een groter gevoel van betrokkenheid. Beleids- en besluitvorming binnen een gemeente worden serieuzer genomen, met meer belangstelling gevolgd en door de participatie van niet-gemeentelijke partijen wordt er ook meer draagvlak gecreëerd voor beleid en de besluiten die daaruit voortvloeien.

Het vragen naar de mening van burgers bij de vorming van beleid toont de wil van een gemeente om naar hen te luisteren. Interactieve beleidsvorming is echter een laagdrempelige en niet-bindende manier van participatie: niet alle ideeën worden ook daadwerkelijk gebruikt. Ten tijde van de digitale democratie zijn er voor gemeenten steeds meer mogelijkheden tot interactieve beleidsvorming: Gemeentepeiler is een platform waarop burgers en bedrijven op een nóg directere en intensievere manier betrokken worden bij het beleid van de gemeente.

Waarom interactieve beleidsvorming werkt

Interactieve beleidsvorming 2Er zijn meerdere redenen waarom interactieve beleidsvorming een populair beleidsinstrument voor gemeenten is. De voordelen van interactieve beleidsvorming zijn echter wel in bepaalde mate afhankelijk van de manier waarop partijen betrokken worden.

Betrokkenheid bij beleidsvorming

Door het vroegtijdig betrekken van burgers of andere partijen, of het nou gaat om het bedenken of evalueren van beleid, voelen burgers zich serieus genomen. Het genereert een betrokkenheid die een gemeente alleen maar ten goede kan komen: de afstand tussen gemeente en burger wordt namelijk kleiner. De stappen die een gemeente neemt ná dat er beleid is gevormd is wat betreft betrokkenheid overigens nog belangrijker: de terugkoppeling, de evaluatie, de vervolgstappen moeten ook bij burgers neergelegd worden om het proces van burgerparticipatie continu in stand te houden en te versterken.

Transparantie door interactieve beleidsvorming

Interactieve beleidsvorming is niet alleen voordelig voor burgers, het zorgt er ook voor dat gemeenten transparanter overkomen. Beleidsvormers – niet alleen binnen gemeenten maar ook binnen regionale en nationale overheden – krijgen wel eens verwijten dat ze niet luisteren naar “de stem van het volk” en dat besluiten in achterkamertjes door ambtenaren worden genomen. Wie op een interactieve manier beleid vormt en daarbij luistert naar de mening van burgers en partijen, laat in elk geval zien wat de redenen en afwegingen achter het beleid is, waar de gemeente naar kijkt, waardoor de besluiten die hieruit vloeien makkelijker verdedigd en begrepen kunnen worden.

 

 

Draagvlak door interactieve beleidsvorming

Interactieve beleidsvormingOmdat burgers zich meer betrokken voelen en een gemeente zich transparanter opstelt ontstaat er ook meer draagvlak voor het beleid van een gemeente. De afstand is kleiner, burgers begrijpen de redenatie van een gemeente – ze hoeven het er niet mee eens te zijn – en er wordt zo ook sneller eigen initiatief genomen door burgers, bijvoorbeeld voor buurtprojecten. Draagvlak binnen een gemeente voor een besluit is ongelofelijk belangrijk om spanningen te voorkomen.

Voorbeelden van Interactieve Beleidsvorming

Er zijn verschillende manieren om interactieve beleidsvorming te laten werken. Burgers en andere partijen kunnen op verschillende manieren betrokken worden bij beleidsvorming, of het nou gaat om de prille fase van het maken van plannen tot later bij het evalueren van beleid.

Alle fases die daartussen liggen, zoals het voorbereiden van beleid zodra de plannen er eenmaal liggen en het helpen bij het uitvoeren van beleid zodra de voorbereiding klaar is, zijn ook beleidsvormingen waarbij burgers betrokken kunnen worden. Maar hoe werkt dat?

De traditionelere communicatiemedewerker bij een gemeente zou zeggen: er wordt een inspraakavond in het gemeentehuis georganiseerd waar informatie wordt gedeeld, vragen worden beantwoord en om meningen worden gevraagd. De iets proactievere beleidsmedewerker zou zeggen dat burgers direct benaderd worden en bijvoorbeeld vragenlijsten of een opiniepeiling ontvangen waar ze hun mening kunnen uiten. We moeten immers wel realistisch blijven: hoeveel burgers komen daadwerkelijk opdagen op zo’n informatieavond?

 

Maar realistisch blijven geldt ook voor vragenlijsten en enquêtes. Hoeveel burgers zullen dit daadwerkelijk invullen? Hoeveel brieven – of mails – blijven onbeantwoord en zelfs ongeopend? Wie als gemeente daadwerkelijk burgers wil betrekken in de beleidsvorming moet dus andere manieren vinden om iedereen binnen een gemeente te bereiken en te laten participeren in de essentiële fase van het maken en uitvoeren van plannen.

Door de komst van de omgevingswet 2021 worden burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming alleen maar belangrijker. Weten hoe dit zit? Lees het in ons blog over omgevingswet participatie.

Interactieve Beleidsvorming en Gemeentepeiler

De ‘burgerparticipatie gemeente‘ dient burgers een platform te bieden om mee te denken over beleid, moet dat laagdrempelig houden, direct én digitaal. Om interactieve beleidsvorming te digitaliseren kan je als gemeente peilingen sturen via een mail of een van de tools die online te vinden zijn, of je kan zelfs proberen burgers te bereiken via Facebook. Maar zelfs bij die digitale middelen is er een behoorlijke kans dat de respons niet maximaal is.

Laten we dus wederom kijken naar welke stappen logisch zijn. Interactieve beleidsvorming is namelijk een logische vorm van plannen maken, omdat iedereen binnen een gemeente met dit beleid te maken krijgt. Dan is het ook logisch om diegenen die je wilt betrekken te bereiken op de plekken waar ze het meest actief zijn. En anno 2019 is dat de smartphone. We zitten uren op onze telefoon en op de vele apps die we kunnen downloaden, van nieuwsapps (NOS, RTL, BBC) tot communicatieapps (Whatsapp, Telegram), noem maar op. Is het dan niet logisch om beleidsvorming op een app op de smartphone te laten plaatsvinden?

Wij van Gemeentepeiler vinden van wel. De participatie app van Gemeentepeiler, volledig opgemaakt in de stijl van de gemeente, kan over alle thema’s peilingen versturen die via notificaties doorkomen op de telefoon van de burger. Ze krijgen terugkoppelingen op peilingen en blijven geïnformeerd.

Interactieve beleidsvorming betekent: via interactie beleid vormen. De interactie, die stimuleren wij. Het beleid, dat vormt de gemeente en de burger.

Ook iets voor uw gemeente? Neem vrijblijvend contact op!

 

Deel dit artikel met jouw netwerk!

Ervaar zelf hoe het werkt

Is je interesse gewekt? Onze adviseur Christien neemt je graag mee in alle mogelijkheden tijdens een demo.