De transformatie naar een duurzame gemeente, het leefbaar maken of houden van woonwijken, de energietransitie: het zijn beleidsstukken waar gemeenten steeds meer mee te maken krijgen. Het zijn tegelijkertijd beleidsstukken die inwoners direct raken, wat ervoor zorgt dat ze zich perfect lenen voor burgerparticipatie. Sterker nog: de noodzaak naar duurzaamheid zorgt voor een nieuwe impuls voor burgerparticipatie.

Duurzaamheid is een begrip dat steeds centraler komt te staan in het beleid van de meeste gemeenten. Welke positie in het politiek centrum een lokale partij ook inneemt, het is een thema waar men niet meer om heen kan. Niet alleen vanwege wetten die van regionale of nationale (of zelfs internationale) overheden worden opgelegd, maar ook omdat burgers tegenwoordig een stuk kritischer zijn over de manier waarop er wordt omgegaan met hun woon- en werkomgeving.

Inwoners eisen dat het milieu meer voorrang krijgt, dat groen de ruimte krijgt en dat er plek in de gemeente voor projecten voor duurzame energie. Inwoners proberen via burgerparticipatie duurzaamheid op de agenda van hun gemeente te zetten. Het feit dat inwoners van een gemeente zich met toenemende mate druk maken om wat er in hun omgeving speelt, betekent voor ambtenaren dat hét moment is aangebroken om met participatie duurzaamheid vorm te geven in een constructieve samenwerking met betrokken partijen binnen een gemeente.

Burgerparticipatie duurzaamheid: diverse manieren

Er zijn diverse manier van burgerparticipatie. Inwoners kunnen hun stem laten horen via een burgerpanel, adviesraden en digitale platforms. Op die manier kun je als burger echt bijdragen en komt er interactief beleid tot stand.

De meest efficiënte manier waarop burgerparticipatie ingezet kan worden bij thema’s die spelen rondom duurzaamheid, is via de burgerparticipatie app van Gemeentepeiler. Dat komt omdat er op een toegankelijke manier een groot publiek bereikt kan worden, daarbij bijvoorbeeld gebruikmakend van een van de peilingen uit de categorie Duurzaamheid uit de Gemeentepeiler database. Een extra voordeel is dat deze manier van benaderen ook nog eens duurzaam is: er komen geen papieren vragenlijsten aan te pas.
In de gemeente van nu zijn er verschillende thema’s die kunnen spelen rondom duurzaamheid. Het dagblad Trouw heeft zelfs een “Duurzame 100” opgesteld met een aantal zeer inspirerende burgerinitiatieven, en illustreert daarmee het belang van burgerparticipatie rondom beleidsvorming en duurzaamheid. Gemeentepeiler zet er een aantal op een rijtje en kijkt hoe burgerparticipatie duurzaamheid tot een speerpunt kan maken.

Duurzame energie en burgerparticipatie

Duurzame energie, met name opgewekt via zonnepanelen, zorgen ervoor dat in steeds meer gemeenten in Nederland burgercoöperaties of burgerinitiatieven gevormd worden. In samenwerking met energiebedrijven en gemeenten worden er subsidies opgehaald voor de aanleg op zonnepanelen of consumenten krijgen korting op hun energierekening als deze is opgewekt door de zon (of wind).
In steeds meer gemeenten in Nederland verenigen burgers zich in collectieven om te kijken hoe ze zelf kunnen zorgen voor duurzame energieprojecten. Van de investeringen tot de uitvoering: alles wordt door de burgers zelf geregeld. Het is een hoog niveau van burgerparticipatie, waarin de gemeente alleen een begeleidende rol heeft. Een goed voorbeeld is de gemeente Drimmelen, waar burgers uit protest tegen grootschalige zonnevelden bij elkaar kwamen, zich organiseerden en samen met lokale boeren hun eigen duurzame energieproject gaan opzetten. Daar kan je als gemeente toch alleen maar van dromen?

Burgerparticipatie en afvalscheiding

Afvalscheiding en campagnes om mensen bewuster te maken van wat ze weggooien, wat ze kunnen recyclen en het belang van afvalscheiding is eveneens voor veel gemeenten een belangrijk thema. Het is niet alleen beter voor het milieu: vaak bespaart een gemeente ook geld als afval al door inwoners zelf gescheiden wordt.
Maar hoe pak je dat aan? Inwoners dienen de instrumenten aangereikt te krijgen om afval bewust te scheiden. Dat begint al bij de informatievoorziening, maar ook lokale coördinatie is belangrijk. Omdat de samenwerking met de inwoners van een gemeente hierbij zo essentieel is, is burgerparticipatie een onvermijdelijke stap om tot een optimaal resultaat te komen.
Via de Gemeentepeiler app bereik je inwoners van een bepaalde wijk, of van de hele gemeente, eenvoudig op hun smartphone met een peiling over hoe zij het liefst zien dat de afvalscheiding wordt geregeld, zodat een gemeente aan de hand van de expertise en de ervaringen van hun inwoners hier duurzaam beleid over kunnen vormen.

Natuurbeheer

De nationale overheid kwam recent met het nieuws dat de 21 grootste natuurparken kunnen rekenen op een eenmalige subsidie van 6 miljoen euro om te investeren in de parken en de naamsbekendheid. Het geld komt vanaf volgend jaar beschikbaar en aangezien veel dorpen of steden in of naast natuurparken liggen, is het vanzelfsprekend dat gemeenten de inwoners die deze parken als hun woonomgeving zien een stem geven in de manier waarop het geld besteed wordt.
De aanleg van fiets- en wandelpaden, investeringen in groene landbouw, uitbreiding van een park, informatieborden: er zijn tal van manieren waarop deze overheidsinjectie gebruikt kan worden. De mening van mensen die regelmatig deze parken bezoeken, er soms al hun hele leven komen en daardoor weten wat er ontbreekt of verbeterd kan worden, is onmisbaar. Via de participatie app van Gemeentepeiler kunnen deze mensen direct bereikt worden en laten weten hoe zij vinden dat deze duurzame investeringen gebruikt moeten worden.

Milieuzones en burgerparticipatie

Een ander thema waar de laatste tijd, met name in grotere steden, veel over te doen is, is de invoering van milieuzones. Het is geen verplichte invoering, maar wel iets waar gemeenten en inwoners het gezamenlijk over eens moeten worden. De invoering van een milieuzone in een gemeente heeft namelijk direct invloed op de leefomgeving van de burgers van zo’n gemeente.
Als een gemeente ervoor kiest om een milieuzone in bijvoorbeeld het centrum van de stad in te voeren, kunnen ze vanaf volgend jaar kiezen uit twee vormen: een strenge milieuzone of een milde milieuzone. Wie een strenge milieuzone instelt in een gebied, geeft daarmee aan dat alleen auto’s van vijftien jaar of jonger welkom zijn. Wie een milde milieuzone instelt, laat alleen auto’s van twintig jaar en jonger toe.
Dit is een vraagstuk dat het best aan inwoners kan worden voorgelegd. Zij zijn het volk, zij weten waar ze behoefte aan hebben en hoewel dergelijke maatregelen altijd op protest kunnen regelen, kan je er via de gemeente app van Gemeentepeiler achterkomen hoe mensen precies over zo’n thema denken en op welke punten of details er andere beslissingen genomen kunnen worden.

Burgerparticipatie duurzaamheid

Duurzaamheid is uiteindelijk een thema dat ons allemaal aangaat. En daarom is het zo belangrijk om via burgerparticipatie duurzaamheid een thema voor iedereen te maken. En wat is nou mooier, dan duurzaamheid via een duurzame manier naar de burgers toe te brengen? Neem contact op zodat ook u op een praktische manier aan de slag kunt met burgerparticipatie in duurzaamheid.