Straten, wegen, fietspaden en stoepen zijn de levensaders van iedere gemeente. Mensen van binnen en buiten de gemeente verplaatsen zich dag en nacht over deze paden om hun bestemming te bereiken. Maar door groeiende steden of dorpen kunnen deze levensaders knelpunten worden. In dit artikel, Burgerparticipatie verkeer en mobiliteit, lees hoe gemeente met burgerparticipatie verkeer en mobiliteit kunnen aanpakken aanpakken. 

Een gemeente moet je zien als een menselijk lichaam. De gemeente is het brein, het orgaan dat de regels en wetten maakt waar de rest van het lichaam aan moet voldoen. De inwoners zijn het hart van het lichaam: zij brengen leven in een gemeente en zorgen ervoor dat alles in beweging blijft. De aders in een lichaam zou je kunnen zien als de infrastructuur in een gemeente: alles wat zich verplaatst, als het bloed dat wordt rondgepompt door het hart, gaat via de aderen. Als de aderen zich verstoppen, kan een (deel van het) lichaam ermee stoppen. En dat zorgt ervoor dat de levensaders van een gemeente altijd begaanbaar en veilig moeten zijn en een goede doorstroom moeten hebben. 

Verkeer en mobiliteit is daarom in alle gemeenten in Nederland een beleidsstuk dat flexibiliteit, kennis en inzicht vereist, met name omdat op regionaal en nationaal niveau de wetgeving continu verandert en daarnaast de maatschappij ook steeds kritischer wordt in eisen. 

Zowel overheid als burgers eisen dat gemeenten duurzamer worden, en dat er ruimte wordt gegeven aan fietspaden en groen. Milieuzones, waarbij auto’s uit een bepaald bouwjaar worden geweerd, komen in steeds meer steden voor en wegen met geluidsoverlast worden steeds kritischer bevraagd door inwoners. Het zorgt er steeds vaker voor dat burgers tegenover de gemeenten of tegenover elkaar komen te staan bij verkeersconflicten. Conflicten die hoog kunnen oplopen. 

Zoals gezegd, zou je de inwoners van een gemeente het hart kunnen noemen en de gemeente het brein. De twee vitale organen moeten samenwerken voor een gezond lichaam. Interactieve beleidsvorming is het stroomlijnen van die samenwerking tussen hart en hoofd, tussen gemeente en inwoner, waarbij de participatie van de burger onmisbaar is om enerzijds draagvlak te creëren voor beleid en anderzijds expertise en ervaring in te winnen over kwesties in de gemeente. Op verschillende gebieden kan burgerparticipatie verkeer en mobiliteit problemen in de gemeente oplossen, en als we inzoomen op bijvoorbeeld een thema als “bereikbaarheid” dan zien we al verschillende voorbeelden van hoe de participatie van externe partijen van toegevoegde waarde kan zijn.  

Bereikbaarheid en veiligheid: samen zoeken naar een oplossing 

Beslissingen over veiligheid en bereikbaarheid dienen uiteindelijk door de gemeente genomen moeten worden. Initiatieven daarvoor kunnen door de gemeente genomen worden, maar ook door bijvoorbeeld inwoners of ondernemers, die vaak een sterke mening hebben als het aankomt op kwesties rondom verkeer en mobiliteit in een gemeente. Er zijn verschillende voorbeelden te bedenken waarbij burgerparticipatie ingezet kan worden om beleid te maken rondom bereikbaarheid en veiligheid. 

Werkzaamheden 

Dit is vaak iets tijdelijks waarbij de bereikbaarheid van een wijk of straat minder kan worden. Werkzaamheden aan een straat of weg zijn iets noodzakelijks, maar kunnen verkeershinder opleveren. In dat geval is het belangrijk dat burgers daarvan op de hoogte zijn en de informatievoorziening vanuit de gemeente moet helder en duidelijk zijn. Er zijn verschillende manieren om burgers te informeren, met Gemeentepeiler is het mogelijk om deze informatie rechtstreeks naar de smartphone van uw inwoners te sturen.

Milieu 

Het instellen van milieuzones is iets wat met name in de grote steden steeds vaker voorkomt en een logisch gevolg is van het steeds intensere klimaatdebat. Het valt anno 2019 niet meer uit te leggen dat auto’s met een zware CO2 uitstoot kunnen rondrijden op plekken waar mensen wonen en werken en ook gezien de maatregelen die steden en landen moeten nemen volgens de klimaatakkoorden is het logisch dat lokale overheden in actie komen. Maar milieuzones zijn niet alleen een resultaat van overheidsmaatregelen en klimaatakkoorden: kritische inwoners en maatschappelijke organisaties doen ook steeds vaker een duit in het zakje.  

Een debat over milieu, klimaat en duurzaamheid in een gemeente is niet meer dan normaal en dient met alle betrokken partijen gevoerd te worden. Een digitaal burgerpanel kan uitkomst bieden. Daarnaast kan het peilen van meningen van inwoners, bedrijven en organisaties ook een goed kader bieden voor te maken beleid. Via de Gemeentepeiler app kunnen zulke peilingen snel en goed afgenomen worden, met handige opties om terugkoppelingen te sturen en het debat gaande te houden. 

Verkeersveiligheid 

Kinderen die op straat spelen, kruispunten waar veel ongelukken gebeuren, plekken waar structureel te hard gereden wordt: er zijn tal van redenen om straten vanwege verkeersveiligheidsredenen af te sluiten en verkeer om te leiden via andere verkeersaders. Soms zijn het tragische gebeurtenissen, als dodelijke ongelukken, die zulke knelpunten aan het licht brengen, maar ook vaak zijn het de inwoners die aanstippen wat er niet goed gaat. Als ervaringsdeskundigen zien zij elke dag de verkeerssituatie in hun wijk en kunnen precies de vinger op de zere plek leggen.  

Burgers en organisaties doen steeds meer om onveiligheid aan te pakken. Omroep Flevoland bijvoorbeeld, liet mensen stemmen over onveilige verkeerssituaties in hun gemeente. Burgercollectieven in gemeente Zutphen kwamen samen om te praten over verkeersonveiligheid in hun wijken. Het toont de urgentie en de betrokkenheid, maar het verbeteren van de verkeersveiligheid is natuurlijk allereerst een taak voor de gemeente. Gemeenten moeten gebruik maken van die betrokkenheid inzicht te krijgen in waar er dingen verbeterd kunnen worden. 

Commerciële redenen 

Het afsluiten van een straat voor de markt op zaterdag. Het autoluw maken van een straat om ruimte te geven aan shoppende mensen. Een versoepeling van het parkeerbeleid om meer klanten aan te trekken. Niet zelden komen ondernemers tegenover burgers of de gemeente te staan als het gaat om kwesties rondom de bereikbaarheid en veiligheid van een gemeente. Beleid maken lijkt lastig, omdat beide partijen tevredenstellen soms een onmogelijke opgave lijkt. Toch zijn er genoeg mogelijkheden om tot een compromis te komen, als een gemeente weet wat de meningen van de betrokken partijen zijn. Via de Gemeentepeiler app kunnen alle meningen van partijen gepeild worden en inzichtelijk gemaakt worden, om aan de hand daarvan beleid te maken. Want genoeg gemeenten lopen nog tegen problemen aan, bijvoorbeeld als het gaat om het parkeerbeleid. 

Uit diverse praktijkvoorbeelden blijkt dat burgerparticipatie nog een onderschat instrument is als het gaat om het oplossen van problemen over bijvoorbeeld het parkeerbeleid in gemeenten. In Breda zijn inwoners compleet de weg kwijt als het gaat om het parkeerbeleid van hun gemeente, waardoor ze protesteren tegen boetes en om uitleg vragen. Het is duidelijk dat de informatievoorziening van de gemeente hier te wensen overlaat.

Gesteggel over de verhoging en verlaging van parkeertarieven in de gemeente Assen zorgde voor conflicten tussen ondernemers, consumenten en ambtenaren. De eerste zin in het genoemde artikel doet echter pijn aan de ogen van iedereen die de waarde van burgerparticipatie kent: “Parkeren is geen ‘heet’ onderwerp (meer) in Assen. Op een inloopbijeenkomst in het gemeentehuis, waarbij iedereen zijn meningen en wensen kenbaar kon maken, kwam slecht een handjevol burgers af.” 

Dat er weinig mensen afkwamen op de inloopbijeenkomst, zegt niets over het feit dat parkeren wel of niet een ´heet´ onderwerp is in de gemeente. Inloopbijeenkomsten alleen zijn niet genoeg: ga voor een instrument van deze tijd (zoals een participatie app) en verhoog de betrokkenheid.