Anno 2020 zijn sociale media een niet te onderschatten onderdeel van de maatschappij geworden. Met name jongeren maken er dagelijks gebruik van. Sociale media zijn echter allang niet meer gezelligheidsplatformen met informele doeleinden: wie doelgericht gebruik maakt van de mogelijkheden van sociale media kan er een hoop extra’s mee bereiken. Lees meer over social media gebruik door gemeenten in deze blog! [laatste update: 16 februari 2020)
Miljarden mensen maken wereldwijd elke dag gebruik van sociale media. Platformen als Facebook, Twitter en Instagram zijn uitgegroeid tot miljardenbedrijven met meerdere functies: van informeren tot entertainen, van het samenbrengen van mensen tot het peilen van stemmingen. Sociale media zijn dan ook allang niet meer voorbehouden aan enkel personen: bedrijven, sportclubs en ook lokale overheden zitten haast allemaal op sociale media. Sommige gemeenten begrijpen de toegevoegde waarde van sociale media en benutten die waarde aan de hand van een sterk opgezette sociale mediastrategie. Andere gemeenten hebben sociale mediapagina’s “omdat het erbij hoort” en slaan daarmee behoorlijk de plank mis. Sociale media is een namelijk een must, met heel veel voordelen.
Waarom social media gebruik door gemeenten zo belangrijk is
Er zijn meerdere redenen te bedenken waarom gemeenten goed moeten nadenken over hun sociale mediagebruik en een strategie moeten ontwikkelen die past bij de gemeente in kwestie. De eerste reden voor gemeenten om dit te doen is de bereikbaarheid die ze hebben. Dankzij sociale media kan je als gemeente duizenden inwoners op een redelijk eenvoudige manier bereiken. Er wordt je zo goed als gratis een platform geboden waar het merendeel van je inwoners al bekend mee is, waarmee je direct met ze in contact kan komen en ze op de hoogte kan houden van het reilen en zeilen binnen de gemeente. Dan zou je toch gek zijn als je daar geen gebruik van maakt?
De functies per sociale mediakanaal verschillen uiteraard (zie de volgende paragraaf voor meer uitleg), maar in alle gevallen wordt er een direct kanaal geboden waarmee kan worden gecommuniceerd. Juist communicatie naar de burger toe is iets waar veel gemeenten mee worstel(d)en. (Elektronische) billboards in de gemeente, brieven op de deurmat of inspreekavonden bleken bij lange na niet altijd succesvol en juist het feit dat sociale media een digitale gemeenschap creëert biedt kansen voor gemeenten.
Daar komt bij dat mensen, met name via hun smartphone, elke dag op sociale media zitten. De kans dat iedereen een bericht, aankondiging of update te zien krijgt is dus heel groot. Belangrijk daarbij is dat als een gemeente een sterke sociale mediastrategie ontwikkelt en besluit bijvoorbeeld de informatievoorziening volledig via die kanalen te laten lopen, er rekening gehouden moet worden met de groepen die dreigen die informatie mis te lopen. De lagere inkomens of oudere leeftijdsgroepen hebben niet altijd kennis van of de middelen voor smartphones, computers of sociale media. Sommige gemeenten spelen daarop in door smartphones aan te schaffen voor mensen die ze zelf niet kunnen betalen of door cursussen in sociale media te geven. Een gemeente moet ook digitaal inclusief zijn!
De voordelen per sociale mediakanaal
We kijken hier naar de voordelen per sociale mediakanaal, maar laten daarbij een kanaal als Pinterest buiten beschouwing omdat het nog relatief klein is in vergelijking met de andere kanalen en beschouwen ook Whatsapp niet omdat het meer een direct communicatiekanaal is dan een sociaal mediaplatform.
Het bekendste sociale mediakanaal, waar ook waarschijnlijk de meeste burgers op zitten, is Facebook. De mogelijkheden van Facebook vatten de essentie van sociale media goed samen: personen hebben hun profiel, creëren netwerken of gemeenschappen op basis van contacten of gedeelde interesses, en kunnen aan de hand van die contacten en interesses zien wat er binnen hun netwerken gebeurt. Door de mogelijkheden van Facebook hebben verschillende gemeenten een Facebookpagina, waarop ze informeren, bijvoorbeeld over nieuwe verkeerssituaties of geplande projecten, waar ze organiseren, bijvoorbeeld door een evenement aan te maken voor een lokaal muziekfestival en waar sommigen ook communiceren door burgers te vragen naar ervaringen of meningen over zaken in de gemeente. Gemeenten kunnen berichten, foto’s en video’s plaatsen, en reageren op reacties van burgers.
Twitter is een ander type sociale mediakanaal, waar letterlijk de waan van de dag heerst. Hoewel je als gemeente met een Twitterpagina uiteraard updates kan plaatsen over zaken wanneer je wilt, zijn twee zaken belangrijk: wat is trending en welke hashtags gebruik je. Bijvoorbeeld, als er veel gesproken wordt over klimaat, dan zal een thema als klimaat trending zijn op twitter. Op dat moment kijk je welke hashtag (bijvoorbeeld #klimaat) trending is en plaats je een tweet die enerzijds met dat thema te maken heeft en anderzijds met je gemeente. Zo plaats je bijvoorbeeld een tweet: “De gemeente … is al actief bezig met het #klimaat: de gehele energievoorziening op het gemeentehuis is duurzaam”.
Volg ons twitter kanaal om op de hoogte te blijven van al het nieuws rondom Gemeentepeiler!
Je kan dankzij Twitter dus goed inspelen op de actualiteit. Let wel op dat je maar 280 tekens per tweet kunt gebruiken: je moet dus scherp kunnen formuleren. Een ander voordeel van Twitter is dat volgers direct op een tweet van bijvoorbeeld een gemeente kunnen reageren en het daarmee een heel open kanaal is om te communiceren.
Op Instagram draait het volledig om het visuele aspect: er worden foto’s geplaatst, die gepaard gaan met een korte beschrijving (ook hier zijn de bij Twitter genoemde hashtags belangrijk). Als gemeente kan je via Instagram te mooiste kant van de gemeente laten zien, de creatieve sector binnen de gemeente een publiek geven, maar ook foto’s laten zien van vroeger, van evenementen of van personen. Het is echter niet zo dat Instagram puur een soort decoratiefunctie heeft: uiteraard kan je ook informeren via Instagram, bijvoorbeeld door alle informatie op een foto te zetten, of organiseren door een affiche of poster van een aanstaand evenement te plaatsen.
LinkedIn is een professioneel sociaal mediaplatform. Dat wil zeggen, alles wat werkgerelateerd is, vindt hier plaats. LinkedIn is bijvoorbeeld een hele goede plek om professioneel te netwerken, en als een gemeente bijvoorbeeld een openstaande vacature heeft, kan die op LinkedIn geplaatst worden. Maar het uitnodigen voor netwerkborrels, professionele evenementen of voor inschrijvingen voor beurzen kunnen uitstekend op LinkedIn gedaan worden. Als een gemeente economisch groeit, groeit een gemeente als geheel en wie ondernemers of investeerders wil aantrekken doet er ook goed aan om te werken met LinkedIn. Plaats hier vooral berichten over de formelere kant van de gemeente: het investeringsklimaat, de beste, meest typische of unieke bedrijven of statistieken over waarom de gemeente een fijne plek is om te werken.
Youtube
Youtube draait volledig om video’s. Hoewel je ook op Twitter,
Facebook, LinkedIn en zelfs op Instagram video’s kan plaatsen, is Youtube hét videoplatform bij uitstek. Een video leen
t zich uitstekend om bepaalde ambtenaren, wethouders of de burgermeester direct aan het woord te laten, om sfeerverslagen van bijvoorbeeld evenementen te plaatsen of om bewegend beeld van de gemeente te tonen. Daarnaast kunnen video’s uitstekend werken voor het geven van instructies, bijvoorbeeld over hoe je digitaal een paspoort aanvraagt of een rijbewijs moet vernieuwen.
Snapchat
Snapchat is een enorm hard groeiend platform dat met name wordt gebruikt door jongeren. Het idee achter Snapchat is dat je een korte video of foto uploadt, die slechts 24 uur zichtbaar is voordat het weer verdwijnt. Voor gemeenten die informatie willen delen, de plaatselijke jeugd willen aanzetten tot actie of willen oproepen iets te doen is Snapchat echter een niet te onderschatten platform, die daarbij ook geen hoog niveau van productie vereist: een kort filmpje opgenomen met een smartphone voldoet al. Sterker nog, om de afstand tussen gemeente en jongeren te verkleinen kan juist een informele video wonderen doen!
De nadelen van sociale media
Elk sociale mediakanaal heeft dus zijn eigen voordelen en wanneer goed gebruikt kunnen ze een gemeente enorm helpen op verschillende gebieden. Toch zijn er een aantal zaken die een gemeente goed moet beseffen als ze serieus met sociale media bezig zijn. Er zitten namelijk een aantal nadelen aan sociale media, met de volgende drie als grootste obstakels.
Publiek
Alles wat je op sociale media zet, is publiek. Iedereen kan het zien, wat meestal juist de bedoeling is van de dingen die gemeenten plaatsen, maar het betekent wel dat je wel drie keer moet nadenken voordat je iets op sociale media zet. Een grap kan verkeerd opgevat worden, een onduidelijk geformuleerde zin kan anders geïnterpreteerd worden en als een gemeente wil zich daadwerkelijk als autoriteit wil presenteren moet sociale media daarom serieus genomen worden. Doe het er niet bij als een verplichting, maar neem iemand – of een team afhankelijk van de grootte van je gemeente – fulltime in dienst om de sociale mediaposts te verzorgen.
Filter
Alles is publiek en dat betekent ook dat iedereen kan reageren op posts. Dit kan soms zorgen voor vervelende reacties: van scheldkanonnades van ontevreden burgers tot racistische opmerkingen. Dit is niet alleen vervelend voor de gemeente zelf, ook de burgers die een gemeente volgen kunnen er last van hebben. Als gemeente is het dus belangrijk alert te zijn op zulke berichten en in te grijpen als ze te ver gaan. Stel daarom duidelijke richtlijnen op (zie daarover meer in het volgende hoofdstuk) en wees niet bang om reacties te verwijderen als ze een rode lijn overschrijden. Als het echt nodig is kan je mensen zelfs blokkeren van je pagina. Hoewel een inclusieve gemeente ook digitaal inclusief moet zijn, wil je ook een veilige en fijne digitale omgeving kunnen bieden aan je inwoners.
Eenrichtingsverkeer
Uiteraard ligt het eraan wat het doel is van het sociale mediagebruik. Als je puur wilt informeren, dan is het niet erg als je weinig tot geen reacties krijgt van je publiek. Als je bijvoorbeeld een stemming wilt peilen, een mening over een thema wilt horen of wilt communiceren met een burger dan kunnen sociale media soms voelen als eenrichtingsverkeer. Hoewel burgers je posts wel zien, hebben ze namelijk niet altijd zin te reageren. Probeer je in dat geval te wenden tot andere technologische oplossingen. De Gemeentepeiler-app kan net zoals sociale media als app op iedere smartphone geïnstalleerd worden, kan zo vaak je wilt peilingen of alle soorten thema’s sturen die makkelijk worden ingevuld en zijn daarmee nóg toegankelijker en directer dan wat algemenere sociale mediakanalen.
Richtlijnen bij het gebruik van sociale media door gemeenten
Een aantal zaken zijn belangrijk als je als gemeente besluit om serieus aan de slag te gaan met sociale media.
Antwoorden
In veel gevallen wordt sociale media door gemeenten ingezet om te communiceren met hun inwoners. Het kan zijn dat er, bijvoorbeeld bij informatievoorziening, vragen worden gesteld door bewoners, zij het in een privébericht of in een openbare reactie. In beide gevallen moet er binnen afzienbare tijd een reactie komen, die correct en beleefd is: dit onderstreept wederom het belang van een fulltime-actief sociale mediateam.
Humor
Het gebeurt regelmatig dat gemeenten een grappig-bedoelde post plaatsen of op een humoristische manier proberen te reageren op een reactie van een burger. Daarbij moet men echter op een dun draadje balanceren: wat de een beschouwt als grappig, kan de ander zien als kwetsend. Humor vermijden hoeft ook niet: het mag soms best wat informeel, maar bekijk een humoristische post altijd van alle mogelijke perspectieven om rectificaties achteraf te voorkomen.
Informatie correct
Zoals gezegd heeft sociale media op de meeste platformen in de eerste plaats de functie van informeren. Het is dan ook van wezenlijk belang dat alle informatie die geplaatst wordt ook daadwerkelijk correct is. Sociale media is het verlengstuk van gemeenten, en het kan niet zo zijn dat verschillende platformen elkaar tegenspreken. Een sociale mediastrategie hoort dan ook verbonden te zijn met de algehele communicatiestrategie van een gemeente.
Regelmaat
Burgers volgen een gemeente om op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen binnen hun woonplaats. Ze verwachten updates, al is het maar een foto of een quote van de dag. Zeker bij platformen als Snapchat, Twitter en Instagram is regelmaat belangrijk: het zorgt ervoor dat je hoger in de algoritmen van volgers verschijnt en zo meer burgers weet te bereiken. Bij het maken van een strategie voor sociale media is het belangrijk na te denken hoe vaak (en op welk tijdstip) je posts wilt plaatsen.
Taalgebruik
Waar de informatievoorziening correct hoort te zijn, geldt dat ook voor het taalgebruik. Echter biedt het soms informele karakter van sociale media je de mogelijkheid af en toe wat typisch lokaal taalgebruik toe te passen. Vermijd uiteraard scheldwoorden: sociale media hoort, net als de rest van de gemeente, inclusief te zijn.
[ux_banner height=”400px” height__sm=”500px” bg_color=”rgba(85, 178, 102, 0.14)”] [text_box text_color=”dark” width=”90″ width__sm=”95″ position_x=”5″ position_y=”50″ text_align=”left”]
DIT IS GEMEENTEPEILER
Korte vragenlijsten die inwoners kunnen beantwoorden via een eenvoudige app op hun smartphone.
Gemeentepeiler is ideaal om een grote groep inwoners aan te spreken en snel te peilen wat er leeft in uw gemeente. We komen graag met u in gesprek zodat ook u op een praktische manier aan de slag kunt met burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming in uw gemeente.
[button text=”Neem contact op” link=”/contact”] [button text=”Mail mij de brochure” link=”#brochure”][lightbox id=”brochure” width=”600px” padding=”20px”] De Gemeentepeiler brochure is ideaal om te delen met collega’s. Vraag hem aan en we sturen hem zo snel mogelijk naar je toe!